Tijdens onze karakterweekenden sta ik er telkens weer versteld van hoe groot de invloed is van de verhalen die we onszelf vertellen, zowel ten positieve als negatieve. Dit vormt een belangrijk principe in de reis die we maken tijdens onze karakterweekenden. Ons brein denkt in narratieven. Het verhaal dat we onszelf vertellen, vormt een krachtige lens waardoor we de wereld om ons heen ervaren en interpreteren. Zo kan het eten van een gezonde salade, met het juiste verhaal, net zo bevredigend zijn als een rijkelijk gevulde pizza. De kleine verhalen over dagelijkse dingen zijn de micro-narratieven die zich uitspelen in ons brein, doorgerekende worden in de prefrantale cortex en onze dagelijkse handelingen sturen. Ons macronarretief, het grote verhaal is net zozeer van belang. Het maakt het verschil tussen een leven waarin we wel of geen betekenis ervaren.Altruïsme, het feest van betekenis
Een confronterende en schitterende gedachte tegelijk, is dat veel ouders bereid zijn hun leven te geven voor hun kinderen. Ondanks dat al onze interne alarmbellen zijn afgesteld op zelfbehoud, zullen zelfs de grootste boeven kiezen voor hun kinderen. Dit verhaal waarin het belangrijker is om een ander te redden dan jezelf, is de bron van altruïsme.
Om jezelf iets te ontzeggen voor een ander, heb je een verhaal nodig waarin dat belangrijk is. In een steeds individueler wordende wereld wordt een ander verhaal dagelijks gevoed: kies voor jezelf, geef alleen om jezelf. We hebben een ander verhaal nodig.
Een groter verhaal
Wat ontbreekt in de maatschappij is een groot verhaal. Veel mensen geloven dat er niets anders is dan onszelf. Dit biedt nooit een reden om voor iets anders te gaan dan alleen voor jezelf. Doorzettingsvermogen kan voortkomen uit een micro-narratief waarin jij een betere toekomst hebt, maar om je hele leven in een groter perspectief te plaatsen, heb je een groot verhaal nodig.
Mensen die betekenis ervaren, zijn mensen die hun leven kunnen plaatsen in een groter verhaal. McKinsey en de WHO noemen dit spirituele gezondheid. Spirituele ontwaking gaat over het zicht krijgen op een verhaal buiten jezelf, een verhaal waarin jouw leven betekenis heeft en dat je daden en keuzes in een bepaald licht plaatst.
Tijdens onze weekenden nemen we mannen mee in een groter verhaal. Dit begint met openstaan voor de mogelijkheid om hulp te zoeken buiten jezelf, naar anderen. Zoals U2 zingt: “You lifted me out of the pit, out of the miry clay.” In de put heb je het nodig om omhoog te kijken, naar iemand die een touw gooit en helpt. Om hulp roepen is vaak de eerste realisatie of erkenning dat er iets is buiten jezelf dat kan helpen.
Verantwoordelijkheid vieren als betekenis
In de maatschappij van vandaag wordt kracht al snel geassocieerd met onderdrukking. Mannelijke kracht wordt vaak bestempeld als toxische mannelijkheid. In combinatie met hyper-individualisatie blijft er weinig betekenis over. Leef voor jezelf, neem niet teveel risico. Een schitterend voorbeeld is de Joodse traditie van Bar Mitswa: vieren dat een jongen oud genoeg is om verantwoordelijkheid te dragen. Verantwoordelijkheid vieren als betekenis voor het leven. Dit verhaal geeft richting en houvast.
Even over nadenken:
Wat is jouw grotere verhaal?
