5 lessen uit mijn tijd in de gevangenis

Je zou het misschien niet direct achter me zoeken, maar deze nette jongen heeft in de gevangenis gezeten. In maart vorig jaar belandde ik in de cel. Daar leerde ik een aantal lessen die ik graag met je deel. Want zitten we nu in deze lockdown niet allemaal een beetje opgesloten?

1. Omarm de situatie

Daar zit ik dan, in een lege cel. Mijn spullen moest ik inleveren. Portemonnee, sleutels, paspoort, smartphone, alles! Daarmee is voor mijn gevoel zelfs het laatste stukje identiteit van me afgenomen. En ik verveel me al snel te pletter. De stilte is oorverdovend en de muren komen op mij af. Herkenbaar? De lockdown ontneemt ons vrijheid, heel veel leuke activiteiten en ontmoetingen. We voelen ons niet compleet. Maar het geeft ons ook weer nieuwe ruimte. In de cel heb ik tijd om na te denken. Over de situatie waarin ik ben beland en over mezelf. Zo creëert ook de lockdown ruimte om je leven eens onder de loep te nemen, zonder afleiding. Wie ben je en wie wil je zijn? Omarm de situatie en ervaar de ruimte om stil te staan bij wat écht belangrijk is.

2. Wees creatief

In de cel heb ik niets. Geen vrijheid, geen contact met de buitenwereld en geen eigen spullen. Een notitieblokje en een potlood, that’s it. En ik mag een boek lenen. Voelt de lockdown niet net zo? We missen de vrijheid om te gaan waar we willen en de sociale contacten die we zo koesteren. Toch leer ik in de cel om te waarderen wat ik wél kan. Ik kan een boek lezen, waarmee mijn wereld groter wordt. Iets waar ik buiten de cel nooit aan toekwam. En ik kan schrijven in mijn notitieblokje: ideeën, gedachten, gevoelens, zelfs plannen voor later. Je kunt je tijdens de lockdown blindstaren op wat er allemaal niet kan, maar je kunt er ook voor kiezen om te ontdekken wat wel kan. Dat vraagt om creativiteit, wat letterlijk ‘iets uit niets maken’ betekent. Wat kun je nu wél? Er écht zijn voor je gezin, boodschappen doen voor iemand of even een kaartje sturen?

3. Zoek bondgenoten

De meeste tijd in de gevangenis breng ik alleen door op mijn cel. Maar door de dag heen zijn er ook momenten waarop ik andere gevangenen ontmoet: bij het werk of bij het sporten. Lang niet iedereen heeft zin om te praten. Toch is het goed om anderen te zien en soms te spreken. Iedereen blijkt zijn eigen verhaal te hebben, vooroordelen vallen weg. En ik leer dat ik met gasten die totaal anders in elkaar steken dan ik prima kan samenwerken. Ook tijdens deze lockdown kunnen we niet zonder elkaar. Elkaar ontmoeten kan misschien niet op de manieren die we gewend zijn, maar het kan wel. Virtueel, telefonisch, op 1,5 meter afstand tijdens een wandeling. Zo kostbaar om juist nu in elkaars verhaal te blijven.

4. Eén dag tegelijk

Er zijn van die dagen dat je het gewoon niet meer ziet. Juist in de cel is het vaak zo uitzichtloos. Het leven lijkt zich ver weg buiten de gevangenismuren af te spelen, terwijl ik hier binnen mijn tijd uitzit. Ik zou willen werken, reizen, ontdekken, maar kan geen kant op. Een depressie ligt dan gauw op de loer. Na een jaar beperkende maatregelen vanwege corona klinken er alarmerende geluiden over de mentale problemen waar veel mensen mee kampen. Jongeren zonder perspectief, eenzame ouderen en ondernemers met angst om alles kwijt te raken. Het leidt zichtbaar tot protesten, acties en rellen. Maar ik maak me vooral zorgen over de (nu nog) onzichtbare gevolgen in al die levens. Bij gebrek aan perspectief is het belangrijk om het soms gewoon per dag te nemen. En vaak blijken er zelfs op de meest deprimerende dagen wel een paar lichtpuntjes te zijn.

5. Echte vrijheid zit van binnen

Is het niet vaak zo dat we onze vrijheden pas echt waarderen als ze ons worden ontnomen? In de gevangenis ervaar ik elke seconde dat ik niet vrij ben om te gaan waar ik wil. Ik ben fysiek opgesloten. Maar vrijheid gaat verder en dieper. Daarom weet ik dat vrijheid uiteindelijk niet gaat om wel of niet kunnen winkelen, reizen of werken. Echte vrijheid gaat over of we écht leven. Voor mij begint dat bij het besef dat er iemand is die zoveel van mij houdt dat Hij zich gevangen liet nemen en liet vermoorden zodat ik nooit meer vast zou zitten. Jezus gaf zijn leven, om mij te laten leven in vrijheid. Hij liet mij zien dat er geen mooier leven is dan een leven waarin ik anderen mag dienen. Geen gevangenismuur die me daarin beperkt. Geen lockdown die daar wat aan verandert!

Ik moet iets bekennen. Ja, ik werd opgesloten in een gevangenis in maart 2020. Maar het was een spel, met als doel om te ontsnappen. Een paar uur later wandelde ik weer in vrijheid naar buiten. Ik weet niet wat het is om echt gedetineerd te zijn. Dat pretendeer ik ook niet en ik heb respect voor iedere gedetineerde die werkelijk moet leven in gevangenschap. Toch moest ik bij het ingaan van de eerste lockdown vorig jaar direct denken aan die ene dag in de gevangenis. De lessen die ik leerde geef ik dan ook graag aan je door.