DISRUPTIE

Alweer een tijd terug las ik het boek van Rob Bell: Love Wins. Dit is een redelijk controversieel boek in de christelijke wereld. Zo brak in Amerika de hel los, toen het boek een aantal jaren geleden uitkwam. Met name een aantal grote conservatieve denkers maakten via pen en media korte metten met de ‘universalist en dwaal-leraar Rob Bell’. Wat Rob deed, was gevaarlijk en hij moest absoluut gestopt worden, vonden ze. Niet vaak deed een ‘christelijk boek’ zo veel stof opwaaien. Rob had een knuppel in een hok gegooid, waarin een aantal joekels van een hoenders zaten…

Wat was nu het geval? In het boek stelt Rob de lezer de vraag of het bestaan van een onomkeerbaar oordeel wel in lijn is met de God van liefde. Bestaat er überhaupt een plek, waar Gods genade geen toegang tot heeft? Of hebben wij altijd nog een keuze om bij Hem te willen zijn, ook na onze dood? Is de hel misschien nu al realiteit, zo ook de hemel? Gaan we wel naar een andere plek? Of bouwen we nu al aan een hemel hier op aarde en gaan we hier na onze dood mee door?

Vragen, vragen en vragen. Rob stelt vragen en haalt alles – echt alles wat je over dit onderwerp hebt gehoord – overhoop. Met alle gevolgen van dien.

Eén ding moet je hem al lezende nageven: hij heeft zijn huiswerk goed gedaan. Op de Bell manier laveert hij kundig door de grondteksten van de Bijbel heen en zorgen zijn communicatie-skills ervoor dat je soepeltjes zijn hersenspinsels tot je kunt nemen. Rob is een meesterlijk communicator en iemand die ervan geniet buiten de lijntjes te kleuren. Je ziet zijn grote grijns voor je, tijdens het lezen.

Love Wins rukt kundig alle paradigma’s die zich waarschijnlijk gedurende je geloofsleven hebben opgestapeld uit elkaar. En je moet van goeden huize komen, wil je het boek met de grond gelijkmaken. Rob beheerst de kunst van disruptie en verrassing en heeft zich op elke tegenvraag voorbereid.

In eigen woorden, een kort resumé van een uitgebreid hoofdstuk. Rob stelt in het boek de vraag:

‘Wanneer is iemand gered?’
Velen onder ons zouden (terecht, denk ik) op deze vraag antwoorden: ‘Als je Jezus aanneemt als je Verlosser.’

Rob: ‘Maar wanneer ben je dan oud genoeg om dit te kunnen doen?’
Velen onder ons: ‘Als je bij volle verstand bent.’ (Of iets dergelijks.)

Rob: ‘Maar wanneer ben je dan bij je volle verstand? Als je volwassen bent? Als je twaalf bent, zoals in bepaalde landen? Of achttien? Of als je je ouderlijk huis hebt verlaten?’
Een slimmerd onder ons: ‘Alleen God weet of je Jezus echt hebt toegelaten in je leven.’

Een mooi antwoord. Hier zouden lezer en schrijver genoegen mee kunnen nemen. Maar nee, Rob gaat verder en verder:
‘Hoe zit dat dan met degenen die nog nooit van Jezus hebben gehoord? Of nog anders: hoe zit het met diegenen die helemaal geen goed gevoel hebben bij Jezus, omdat ze jarenlang in Zijn Naam zijn onderdrukt – of zelfs misbruikt? Gaan zij naar de hel, als zij Jezus hier op aarde niet willen aanvaarden? Of kan het zijn dat God voor hen nog een verrassing in petto heeft (kort) na de dood, als Hij Zich daadwerkelijk in de geestelijke wereld aan hen kan betonen?’

Rob laat niet los, geeft niet zozeer een bevredigend antwoord, maar presenteert alternatieven. Alternatieven die hij ook beargumenteerd vanuit (mind you:) zijn interpretaties van het Woord, de geschiedenis van de mensheid en de contexten van toen. Hij daagt ons uit zelf na te denken - en wrikt aan de poten van onze zekerheden.

Er zijn van die mensen, die doen dat: deurtjes open maken en bestaande ‘waarheden’ bevragen. Verschrikkelijk irritant, maar soms ook essentieel. We moeten immers goed begrijpen wát we geloven - een geloof, puur op basis van theoretische overdracht, houdt weinig stand .

Zoals gezegd, de hel brak los in christelijk Amerika toen het boek uitkwam - dat zich uitte in 'vuur-filmpjes' op YouTube (die typische heretic filmpjes die altijd beginnen met veel vuur en angstige beelden), keiharde posts, veroordelende artikelen... etc. De bubbel werd ontwricht - zekerheden vloeiden weg. Angst.

Van alles wat Rob Bell teweegbracht, was disruptie in ieder geval gelukt. Disruptie is een prachtig middel om bestaande patronen en gedachten te doorbreken en nieuwe theorieën en invalshoeken de ruimte te geven, zonder bang te zijn dat je 'de waarheid' vaarwel zegt. Dat is, zoals Rob het beschreef in het boek Drops Like Stars dat hij eerder schreef, ‘the art of disruption’. De kunst van ontwrichting. Zijn boek Love Wins is dus een praktijkvoorbeeld van zijn eigen woorden.

Ik zeg niet dat Rob gelijk heeft in Love Wins, persoonlijk mis ik belangrijke elementen in zijn boek. Maar er gebeurt iets wat ik veel interessanter vind: we worden getoetst, getest. Disruptie stelt ons op scherp. Het doet ons ontdekken dat we sterk geconditioneerde wezens zijn en het helemaal niet gek is om eens de zaak helemaal op de kop te gooien. Hierdoor breken we misschien helemaal niets af, maar maken we het alleen maar mooier. Maken we God alleen maar groter en onszelf kleiner – geven we Hem de ruimte ons te verrassen of laten we ons juist bevestigen in dat wat we daadwerkelijk geloven.

En in deze tijd, kunnen we deze houding goed gebruiken. Want er gebeurt veel om ons heen – disruptie en verrassing. Het coronavirus rijt onze maatschappij van beneden tot boven open. Wat ons is overkomen, hadden we nooit verwacht. Er is veel ellende en onzekerheid. Maar daarnaast: nog nooit keken vorig jaar zo veel mensen in ons land naar elkaar om, verenigden kerken zich en herstelde de natuur op zo veel vlakken – mondiaal. Als we daadwerkelijk geworteld zijn in onze visie op het leven en we op 'de Rots' bivakkeren, hoeven we niet bang te zijn voor disruptie, maar kunnen onverwachte dingen ons blikveld verbreden en onze wandel met de Maker verdiepen.

Wat kan worden ervaren als de hel, kán het voorportaal zijn van de hemel.